NATURAL BORN KILLERS
een recensie door Menno Peeters

Waardering: 9.5 (max. 10.0)

Jaar : 1994
Speelduur: 119 min.
Regie : Oliver Stone
Produktie: Jane Hamsher, Don Murphy, Clayton Townsend
Script : David Veloz, Richard Rutowski, Oliver Stone. gebaseerd op een verhaal van Quentin Tarantino Muziek : Trent Reznor Cast : Woody Harrelson, Juliette Lewis, Robert Downey Jr., Tommy Lee Jones, Tom Sizemore, Jake Beecham

Onbegrip. Daar stuitte deze film op. Mensen die sowieso al niet konden wennen aan het controversiele karakter van Stone's films vonden in deze film een prachtige gelegenheid de gesuggereerde verheerlijking van geweld door Stone verder gewelddadig de grond in te stampen. Veel anderen gebruikten als aanknopings- punt voor het niet kunnen waarderen van deze film het feit dat Tarantino zich van ervan liet distantieren. Tarantino's over- waardering resulteerde in Stone's onderwaardering.

De media roeren zich want een moordlustig koppel, genaamd Mickey (Woody Harrelson) en Mallory (Juliette Lewis) Knox, maakt Amerika nog onveiliger dan het al was. Uiteindelijk is Jack Scagnetti (Tom Sizemore) degene die het tweetal te pakken krijgt. Gescheiden worden ze in Batongaville, waar de geharde Dwight McClusky (Tommy Lee Jones) de scepter zwaait, achter slot en grendel opgeborgen. De M&M-mania neemt echter hand overhand toe, niet in de laatste plaats dankzij tv-presentator Wayne Gayle (Robert Downey Jr.), die Mickey weet over te halen tot een interview dat rechtstreeks op televisie zal worden uitgezonden. De bom barst.

Expres heb ik bij deze recensie niet vermeld tot welk genre de film in te delen zou vallen, want NATURAL BORN KILLERS gaat niet over 'iets', hij gaat over ons allemaal. Het verhaal zelf is dan ook van weinig importantie. Als grote rode leidraad wordt de invloed van de media op de publieke opinie gebruikt. De hysterie en extreme respons van het volk op lui die in eerste opzicht verafschuwd zouden moeten worden, maar uiteindelijk als helden worden bejubeld, wordt vrijwel karikaturaal in beeld gebracht via t-shirts met opdruk als 'Kill me, Mickey!'. Uitspraken als 'Als ik massamoordenaar zou zijn, zou ik zoals Mickey en Mallory zijn' klinken ontzettend logisch en zijn daarom eng dus bijzonder boeiend.

Ook al valt er over 'de achterliggende gedachte' veel meer interessants te vertellen, de hoofdrolspelers moeten ook hun waardering krijgen. Woody Harrelson neemt een gigantische sprong in zijn carriere. Via CHEERS en lieve (dat betekent niet slechte) films als DOC HOLLYWOOD leidde zijn weg naar de iets rouwere rol in WHITE MEN CAN'T JUMP en nu dus een van de meest bekritiseerde rollen van het jaar in NATURAL BORN KILLERS. Harrelson lijkt ervoor geknipt, met name vanaf het punt waarop hij voor de finale in de gevangenis zijn hoofd kaal scheert.

Dat Juliette Lewis de rol van Mallory aangeboden zou krijgen, is niet minder dan voor de hand liggend, na eerdere bloederige avonturen in TOO YOUNG TO DIE? en KALIFORNIA, beide overigens aan de zijde van Brad Pitt. NATURAL BORN KILLERS begint met een scene waarin Mallory in een wegrestaurant al sensueel dansend de aandacht trekt van een weinig respect tonende potentiele verkrachter. Ze verleidt en vermoordt hem. 'Slecht en goed' blijken verschrikkelijk moeilijke en dicht bij elkaar liggende termen. De nog jonge Lewis, die in 1991 al veel indruk maakte met haar rol in CAPE FEAR (en er een Oscar-nominatie voor kreeg), is een van de minst bekende actrices van haar generatie, maar een van de meest imponerende.

Robert Downey Jr. brengt Wayne Gayle, de presentator van het op de formule van reality-series als RESCUE 911 gebaseerde 'American Maniacs', tot leven. Hoe irritant zijn personage meestal ook is, de manier waarop hij langzaam maar zeker naar de duivelse kant van Mickey en Mallory reist en dus gaat leven zoals hij zelf wil is er een om jaloers op te worden. En dat is nou precies wat NATURAL BORN KILLERS tot een goede film maakt: hij zet je aan het denken over jezelf, want wie kijkt er nou niet vreemd van zichzelf op als hij merkt dat hij zich aan het identificeren is met een moordenaar? Het gaat vanzelf en eens te meer blijkt dat moorden een niet te evenaren gevoel van leven kan geven.

Die wil om extreem te leven, de wil om achter de zin van het leven te komen, is ook aanwezig bij Jack Scagnetti, een rol voortreffelijk vertolkt door Tom Sizemore. Scagnetti (een link met Tarantino's RESERVOIR DOGS) is een politieman die echter niet al te 'clean' is. Ook hij vermoordt. Sizemore is gelukkig goed, anders was heimwee naar Harvey Keitel (BAD LIEUTENANT) onvermijdelijk geweest.

In contrast met Scagnetti staat Dwight McClusky, een gevangenisdirecteur met ijzeren discipline. McClusky is zoals een directeur 'zou moeten zijn', en dus nauwelijks interessant in het geheel. Niettemin is het schuurpapieren geschreeuw van Tommy Lee Jones een genot voor het oor. Een flinke fles whisky in het McClusky's bureau zou niet verbazen.

Oliver Stone. MIDNIGHT EXPRESS, PLATOON, BORN ON THE FOURTH OF JULY, HEAVEN & EARTH, THE DOORS, JFK, NATURAL BORN KILLERS. Er volgen vast en zeker meer meesterwerken. Stone's films zeggen iets, zeggen alles. En daar is 'men' bang voor. 'Men' wil de waarheid niet zien, niet horen. 'Men' wil makkelijk leven, de ogen sluiten voor alles dat schijnbaar slecht is. De scheiding tussen goed en slecht is voor Stone steeds troebeler geworden en hij leert nog steeds, van bijvoorbeeld Quentin Tarantino. Dat Tarantino kennelijk (de details gaan aan de buitenstaander voorbij) niet wil inzien dat er in de andere richting ook nog een hoop valt te leren, doet vrezen voor het verschijnsel dat wel meer door de pers extreem omhoog geschreven personen vertonen, dat van het naast de schoenen gaan lopen. Stone mag zich zonder problemen naast Scorsese en Spielberg zetten als een van beste regisseurs aller tijden. Tarantino heeft die potentie ook.

Natuurlijk ontbreekt Leonard Cohen niet. NATURAL BORN KILLERS opent met 'Waiting for the Miracle' en sluit met 'The Future', van de gelijknamige CD. Uiteraard, want een nummer dat het dichtwerk van Charles Manson (een moderne Jack the Ripper) prijst, houdt de aandacht op het beeld gevestigd tot de laatste letters der aftiteling. De soundtrack bevat maar liefst 26 nummers. Van Nine Inch Nails tot Patsy Cline, van Dr. Dre tot L7 en van Bob Dylan tot het door Juliette Lewis gezongen 'Born Bad', het wordt allemaal tot een geheel gesmeed via geluids- fragmenten uit de film. En waarachtig, dat werkt!

NATURAL BORN KILLERS bevat geweld ja, bevat bloed, bevat niet de eruit geknipte scenes waarin enkele benen door kettingzagen onderhanden worden genomen. Maar NATURAL BORN KILLERS is geen FACES OF DEATH, geen sensatie in 40 flikkerende kleuren, maar de vergelijking met Mike Leigh's NAKED komt verder. De kleuren zijn er overigens wel, in MTV-stijl. Dit in een recensie vermelden is reeds nu al een cliche van jewelste.

NATURAL BORN KILLERS stopt niet, stopt nooit. Mickey en Mallory leven, ook al sterven ze. Komen zij om, dan vult een ander gewoon die plaats. Stopt NATURAL BORN KILLERS, dan volgt er S.F.W. (So Fucking What), de ietwat gematigdere (maar niet veel minder sterke) versie voor tieners met Stephen Dorff en Reese Witherspoon als media-sterren. Mij boeien deze films, het leven boeit me. Ben ik nou medeplichtig aan moord?

(c) Menno Peeters, 27-06-95

Return to index